Czy zastanawialiście się dlaczego prawosławni obchodzą święta w innym terminie niż katolicy? Dlaczego ludzie wierzący w tego samego Boga, mieliby celebrować najważniejsze święta kiedy indziej? Z pewnością, ich doktryny w pewnych względach się różnią, ale przecież nie aż tak aby nie mogli oni odchodzić tych samych świąt w tym samym okresie? Otóż przyczyną tych różnic nie jest bynajmniej niezgodność w dogmatach, ale jedynie korzystanie z różnych kalendarzy przy ustalaniu dat obchodzenia takich świąt jak: Boże narodzenie oraz Wielkanoc.
Wierni prawosławni do ustalania dat świąt korzystają z kalendarza juliańskiego, czyli z tego, z którego korzystano powszechnie jeszcze przed rokiem 1582, nim wprowadzono kalendarz gregoriański. Kalendarz juliański nazwę swą wziął od imienia Juliusza Cezara, który to w roku 46 p.n.e. postanowił zreformować do tej pory obowiązujący księżycowy kalendarz rzymski, i wprowadził kalendarz, bazujący na słonecznym kalendarzu egipskim.
Kalendarz juliański
W roku 46 p.n.e. Juliusz Cezar zainspirowany kulturą egipską oraz systemem pomiaru czasu stosowanym w starożytnym Egipcie, na mocy dekretu wprowadził na terenie Imperium, nowy słoneczny kalendarz, zastępując tym samym stary kalendarz Rzymski, księżycowy. Kalendarz ów został opracowany przez egipskiego astronoma Sosygenesa a następnie wprowadzony w życie 1 stycznia 45 p.n.e. jako kalendarz obowiązujący w państwie rzymskim. Nowy system dzielił rok na 12 miesięcy, dzięki czemu rok liczył 365 i 1/4 dnia, dodatkowo co cztery lata miał następować 366-dniowy rok przestępny. Umowny początek roku przeniesiony został na styczeń, wprowadzono ponadto nowy porządek miesięcy, które od tej pory liczyły na przemian 30 i 31 dni, poza lutym, który miał zazwyczaj 29 dni, a 30 dni w latach przestępnych. System ten był jeszcze reformowany przez Oktawiana Augusta w roku 8 p.n.e., w związku z nieprawidłowym liczeniem lat przestępnych w swojej pierwotnej wersji. Od tamtej pory kalendarz ten pod nazwą juliańskiego był stosowany przez stulecia w całej Europie. Jeśli szukasz więcej informacji na temat całej historii kalendarza można znaleźć na historia-kalendarza.pl.
Wprowadzenie kalendarza gregoriańskiego
Kalendarz juliański rozpowszechnił się i był stosowany praktycznie w całej Europie, sytuacja ta uległa zmianie dopiero w roku 1582, kiedy to na mocy bulli papieża Grzegorza XIII, ustanowiono kalendarz gregoriański. Reforma dotychczasowego kalendarza została niejako wymuszona niezgodnościami w założonej długości roku kalendarzowego z długością roku zwrotnikowego. Mówiąc prościej pojawiło się pewne opóźnienie, które narastało z prędkością jednego dnia na 128 lat w stosunku do roku astronomicznego.
Aby zniwelować powstałe opóźnienie ominięto 10 dni, nadrabiając tym samym stracone przez ostatnie 1500 lat 10 dni, a także wprowadzono nowy system liczenia, według którego czas opóźnienia miał wynosić już tylko 1 dzień na 3000 lat. Nowa metoda prowadzenia obliczeń polegała wprowadzeniu zasady, aby lata o numerach podzielnych przez 100, ale nie przez 400, nie były przestępne. Powyższe dwie zasady, stanowią główną różnicę pomiędzy kalendarzami juliańskim, a gregoriańskim. Pomimo pewnych niedoskonałości kalendarz gregoriański przyjął się w większości państw Europy, na niektórych terytoriach kolonialnych a także w Azji. W miarę upływu czasu, kolejne państwa przyjmowały ten system mierzenia czasu, dziś obowiązuje on niemal na całym świecie.
Rozbieżność w zasadach liczenia lat przestępnych stanowią podstawową różnicę pomiędzy kalendarzami juliańskimi a gregoriańskim. Owocuje ona jednak tym, że nowy rok w kościele prawosławnym rozpoczyna się 14 dni później niż u katolików. Odmienność ta prowadzi ostatecznie do tego, że święta Bożego Narodzenia u prawosławnych występują 14 dni później niż na całym świecie. Obliczanie daty świąt Wielkanocnych natomiast jest bardziej złożone i jest zależna od faz księżyca, więc samo 14 dniowe opóźnienie kalendarza juliańskiego jeszcze nie przesądza o innym terminie. Zdarzają się jednak lata gdy zarówno wierni prawosławni, jak i katoliccy mogą obchodzić święta Wielkiej Nocy wspólnie w tym samym terminie. Akurat w aktualnym roku 2011, będzie taka możliwość.
